De Keuken
Ja, de keuken, het was eigenlijk tijdens de
oorlog het middelpunt van het huis en ik vermoed dat dit het geval was bij de meeste
mensen. Nee, niet de huiskamer, ja, soms op zondag en misschien in het begin van de oorlog
toen bijna iedereen nog dacht dat het wel mee zou vallen, maar hoe langer de oorlog
duurde, de keuken werd steeds meer en meer het middelpunt.
Dit had uiteraard verschillende oorzaken. De verduistering die aangebracht was in het
gehele huis, op last van de Duitsers, om geen licht naar buiten te laten schijnen was de
grootste oorzaak. Ze hadden de gehele Nederlandse bevolking daartoe gesommeerd. Wat een
gotspe, zou mijn vader volgens overlevering, toen gezegd hebben.
De ligging van de keuken aan de achterkant, had hier ook mee te maken. Door het fornuis
wat er stond was het er warm, de keukentafel stond aan de linker kant, drie stoelen er
onder geschoven, tegenover het aanrecht. Boven de keukentafel en boven het aanrecht waren
planken waar de pannen op stonden. Deze planken waren dan afgezet, zo heette dat toen, met
valletjes, bij ons waren ze boerenbont, even als voor de ramen van de keukenkast, die
rechts van het fornuis, in de muur zat. Alleen op Yom-tov (feestdagen) werden deze
vervangen door kraakheldere witte gordijnen en valletjes. Aan de muur linksboven de
eettafel hing een olie lamp aan de muur, met zo'n lange glazen huls daarop en daarnaast de
koffiemolen, die er uiteraard meer voor de sier nu hing en aan betere tijden deed denken.
Mijn moeder verstopte er de "etensbonnen" in, die recht gaven op bepaalde dagen
voedsel, als dat aanwezig was, te kopen. Ik herinner mij nog dat een neef van mijn
vader, Sally Mandaad, tijdens de honger winter met twee konijnen aan kwam, die aan de
achterkant van de keuken deur vakkundig door hem ge-ontleed werden, zoals hij dat
uitdrukte.
In de keuken werd uiteraard gekookt, gegeten, afgewassen, de kleding werd er gewassen,
gestreken en er werd uiteraard over de oorlog gesproken en alles wat daarmee in verband
stond, dat gebeurde dan meestal als mijn broertje en ik al in bed lagen.
Ja, als die keuken eens kon spreken . . . .
Max.van.der.Glas.
|