Over het Jiddisj

"Toevallig" juist op deze dag (Yom Kippoer) op jullie site terecht gekomen.
Ruim 25 jaar geleden was ik wekelijks te vinden in de Rivierenbuurt en wel in de Niersstraat (28hs). Ik was op zoek naar mijn Joodse wortels, die zo diep verstopt waren in die zeer christelijke familie,waar ik uit kom. Er bleek van mijn moeders kant inderdaad Joods bloed te zitten. Ik voelde me altijd erg met het Jodendom verbonden.

In die tijd 1984 / 85 las ik in de NRC een interview met Isaac Bashewis Singer, die zijn grote bezorgdheid uitsprak over het feit dat het Jiddisj verloren zou gaan;er was nog maar heel weinig interesse voor de taal. Ik dacht toen: Maar dat mag niet gebeuren, ik ga het leren. Het heeft
me veel moeite gekost om iemand te vinden die het me leren kon. Eindelijk vond ik *Mira Rafalowicz, woonachtig in de Niersstraat. Eerst zag ze er niet veel in, je moest het Jiddisj leren uit een Engelse Grammatica. Mijn Engels was niet heel goed en ik kende geen Hebreeuws. Uiteindelijk gaf ze schoorvoetend toe.
Zo kwam ik wekelijks in de Niersstraat en ging na afloop van de les altijd een broodje pekelvlees bij Sal Meyer in de Scheldestraat eten.
Ik heb dat zo'n twee jaar gedaan.Toen kwam mijn leven in zo'n stroomversnelling, dat ik de concentratie miste om er mee door te gaan. Er was een basis gelegd, waar ik nog steeds veel aan heb.
Ik ben violiste, speel heel veel Joodse muziek, waaronder veel Jiddisje melodieën en kan die heel redelijk vertalen (meestal). Mira is in 1998 overleden. Ik zal haar altijd zeer dankbaar blijven.
Ik mis haar bij de prominente figuren; zij vertaalde de boeken van Singer (hij schreef zijn boeken altijd eerst in het Jiddisj) in het Nederlands en was echt op dit gebied een CORYFEE!
Ik ben trouwens niet Joods geworden, maar speel wel veel op allerlei Joodse feesten en verder op luister- concerten voor allerlei publiek, maar vooral: Joodse en Oost-Europese (soms) muziek.

Rikje Maria Ruiter - Utrecht.
rikjemaria (AD) me.com
28 september 2009

*Over Mira Rafalowicz
Luisindepels (Mira Rafalowicz 1941-1998)
Bron de Nieuwe Amsterdammer

Een actrice gaf haar ooit de geuzennaam luis in de pels en zo had Mira nog wel eens op een theateraffiche willen staan: luisindepels, wel aan elkaar geschreven, want dan moest het publiek nadenken: wat staat daar precies? De teksten waar Mira Rafalowicz van hield waren onaffe zinnen, teksten 'waar de rafels nog aanzitten' - zoals ze het zelf eens formuleerde. Ze was een kind van Pools-joodse ouders die in de jaren twintig naar Nederland verhuisden. Geen van de familieleden die daar achterbleven heeft de oorlog overleefd. Mira Rafalowicz werd in 1941 geboren, ze studeerde geschiedenis en Engels in Israel en Jiddische literatuur in New York. Daar ontmoette ze Joe Chaikin, oprichter van het legendarische Open Theater, waar Rafalowicz dramaturg werd. Niet iemand met de neus in de boeken, wakend over de 'regel, leer of theorie der dramatische kunst'. Volgens haar bestaan er in het toneel geen regels of zoiets als een leer, en theorie kun je niet spelen.

Terug naar de vorige pagina <<