Uit: Leest vooral niet 'de
Gil', verkrijgbaar aan alle kiosken. (wordt vervolgd)
De oorlog in een
archiefdoos
Mijn vader was een ordelijk man,
en als ik in 1998 zijn spullen opruim, komen er dus geen
verrassingen voor de dag. In een oude Dorco-archiefdoos
met het opschrift “1940-1945” zit de oorlog. Geen
stoffige doos, want een oorlog komt altijd weer ter
sprake. En wat zien we als de doos wordt geopend ? Veel
oud papier, zoals distributiestamkaarten, bonkaarten,
persoonsbewijzen,speciale legitimatiebewijzen en zo
verder. Ook curieuze krantenknipsels, zoals een foto met
onderschrift, dat meldt dat brandnetels à 15 ct p/kg
worden verkocht. Verder een bericht over de verkoop van
honden- en kattenvlees, waarbij men zich afvraagt, of de
slacht wel hygiënisch en diervriendelijk verloopt.
M.H.Meddens
Maar er is meer, zoals een
aantal Nederlandstalige BIG BEN-nummers met in de colofon -
let op - “Uitgegeven in Groot-Brittannië door His Majesty’s
Stationery Office, 1945”.
En ook een paar nummers KIJK, het
Heden in Woord en Beeld, een uitgave voor Nederland
uitgegeven door den Amerikaanschen Voorlichtingsdienst. Deze
uitgave is gereed gemaakt voor de bevolking der kortelings
bevrijde gebieden, om haar op de hoogte te brengen van
recente gebeurtenissen in den oorlog – en in de wereld.” Het
zijn bladen vol strijd, veel wapens, veel uniformen, veel
vreugde ook.
Uit:
KIJK, het Heden in Woord en Beeld
En ook kranten, vooral heel dunne krantjes, aanvankelijk
kleiner dan een A4-tje. De oudste dateren uit de laatste
fase, waarin de Duitse bezetter de dienst uit maakte. Het
dagblad „Het Volk" – nog geen ‘Het Vrije Volk'
- meldt op 28 april 1945, dat
Rijksmaarschalk Hermann Göring om acute gezondheidsredenen
verzocht heeft om de leiding over de luchtmacht neer te
mogen leggen. “De Führer heeft op deze wens gunstig
beschikt.” De werkelijkheid is, dat Göring had voorgesteld
om met de Geallieerden te gaan onderhandelen, waarop hij
onmiddellijk uit al zijn functies werd gezet – hij was o.a.
beoogd opvolger van Hitler ! – en als verrader gevangen
genomen.
Het Volk drukt op 3 mei 1945 het
bericht van het Rijkscommissariaat af, dat “onze Führer
Adolf Hitler… tot de laatste ademtocht strijdend tegen het
bolsjewisme, voor Duitsland gevallen is.” Wat de
strijdlustige Adolf feitelijk deed, weten we inmiddels.
Kortom veel interessante berichten, zoals ook wat Het (nu)
Vrije Volk van 13 september 1945
schrijft over de geldsanering door Minister Piet Lieftinck.
Hoe het zat met het roemruchte „Tientje van Lieftinck",
kun je hieronder lezen.
het ABC van
het "NAZIREGIEM"
Ik wil u niet overvoeren met
oude krantenberichten. Bovendien is er meer te genieten
vanuit de oude doos, zoals simpele boekjes waarin aan de
hand van pakkende tekeningen uit de doeken wordt gedaan wat
men van de Duitsers, met name van het Nazi-dom vindt, zoals
Het ABC van het “Naziregiem”, met op de kaft een tekening
van Hitler, Göring en Goebbels met hun kop in schandblokken.
Het ABC van het “Naziregiem”
Het ABC van het “Naziregiem” Wilt wat langer naar een afbeelding
kijken, klik dan op de pauzeknop.
De Gil
Maar er is ook nog een strip,
een schimpschrift geschreven door een dappere vaderlander,
die zijn gal uitspuugt over de Duitsers, kortom iemand die
een speldje verdient.
Aan het begin van deze herinneringen heeft u al twee verzen
van hem gelezen als deel van een strip uit de oude doos. Wie
de schrijver was en hoe een van zijn strips eruit zag, kunt
u hier en nu ontdekken. Al googelend vind ik in
Wikipedia dat “ „De Gil", een
periodiek orgaan voor nuchter Nederland” was, een satirisch
blad, dat eruit moest zien als een verzetsblad, maar dat in
het geheim geheel werd bekostigd door het
Rijkscommissariaat. Het stond vol verstopte Duitse
propaganda. Tegelijkertijd maakte het openlijk NSB-ers
belachelijk, ook kende het een jazzrubriek, twee dingen die
in 1944 absoluut ondenkbaar waren in de officiële pers. Het
blad was populair, de oplage
schommelde rond de 150.000 – wat aanzienlijk was aan het
eind van de oorlog - en was in de regel binnen een paar uur
uitverkocht.”
Wikipedia vervolgt:
“Enerzijds had „de Gil" als doel
verwarring te zaaien, anderzijds was het een middel om de
stemming ten aanzien van de Duitsers en de NSB in Nederland
te peilen. Lezers konden reacties insturen naar een
postbusnummer en deden dat met tientallen tegelijk. Zo
bleven de Duitsers op de hoogte van wat er speelde, terwijl
de meeste briefschrijvers niet doorhadden bij wie hun
brieven terecht kwamen.” Over de schrijver meldt Wikipedia:
“Willy van der Heide was een pseudoniem voor Willem van den
Hout (1915-1985), die na de oorlog drie jaar gevangen heeft
gezeten vanwege collaboratie met de Duitsers. Veroordeeld is
hij nooit, maar zijn gedrag tijdens de oorlog werd wel „zeer
laakbaar‟ geacht. De Raad voor de Perszuivering was
expli-cieter en ontzegde hem voor 10 jaar het recht op
journalistieke arbeid. Achteraf is dat een zegen voor de Bob
Evers-fans, want zonder dat verbod had hij zich misschien
nooit gestort op het schrijven van jongensboeken.”
