|
Pagina van Richard Keijzer
|
 ' Wie
niet rijk is moet handig zijn '
Richard Keijzer maakte een Amsterdamse Schoolklok
De Amsterdamse School, een stijl die je in van alles
terugvindt, gebouwen, straatmeubilair, lettertypes, meubels en gebruiksvoorwerpen. Het
leek me wel aardig om een klok in die stijl te hebben, maar na een snelle zoektocht over
internet was de animo behoorlijk minder geworden. Op een van de veilingsites stond een
houten klokje te koop aangeboden voor 1900 euro. Zoals ze in Mokum zeggen: “in geen
1900 jaar”. Op zo’n moment komt altijd weer even de magische factor van 2,20371
om de hoek kijken, zijnde de omrekening tussen euro’s en guldens. Resultaat van de
berekening f 4187,049, afgerond 4187 piek en 5 spie. Degene die denkt dat ik bijna 42
meier neertel voor een klok is niet wijs.
Maar dan? Ik wilde toch echt zo’n klokkie hebben. Het gouden idee werd geboren nadat
de meneer van het parkethuis klaar was met het leggen van onze nieuwe parketvloer. Wat
overbleef was een prachtige vloer en drie vuilniszakken met restjes hout. “Gooit u
die maar in de open haard, meneer”, was zijn commentaar. Niks open haard. Prachtige
stukjes eikenhout van 6 millimeter dik, daar moest toch wat mee te doen zijn. Ik heb me
opgesloten in de schuur met de vuilniszak en een hoop gereedschap.
Klok in wording
Met als resultaat het klokje op bijgaande foto.
Voor het uurwerk heb ik nog het meeste geld uitgegeven, door een keukenklok te kopen bij
Ikea, en daar het binnenwerk uit te slopen. Kostte me toch al gauw 2 euro!
Het uiteindelijke resultaat; een echte Amsterdamse
Schoolklok
Klokken en meubels met een Amsterdamse School-design waren
eigenlijk niet terug te vinden in de huizenblokken zelf, maar eerder in de woningen van de
gegoede burgerij. De voorwerpen waren toen ook al te duur voor de gewone man. Tekenend is
een discussie die ooit is gevoerd over de huizen van De Dageraad (P.L. Takstraat en
omgeving, net aan de overkant van het Amstelkanaal). De architecten kregen de klacht, dat
zij de buitenkant van de woningen belangrijker leken te vinden dan de binnenkant. Daarbij
werd gewezen op de ronde muren in de huizen zelf. Onpraktisch, want het was niet goed
mogelijk om daar een piano te plaatsen. Waarop het droge antwoord kwam: “Piano? Het
gaat hier om sociale woningbouw, de mensen die haar wonen hebben helemaal geen
piano!”
De wijzerplaat
Het maken van het huis van een klok is één ding, er moet
ook nog een wijzerplaat bij komen. Ik heb besloten om die ook maar zelf te maken, na een
tripje naar de klokkenwinkel. Daar heb ik gekeken hoe de cijfers van oude klokken er uit
zagen. Ik heb de cijfers gemaakt in een tekenpakket en ze daarna afgedrukt en op een stuk
zwart karton geplakt. Met een scherp hobbymesje kun je de cijfers dan uitsnijden. Met
houtlijm bevestigen op de klok en klaar is de spreekwoordelijke Kees. Een paar lagen
blanke lak (elke laag goed laten drogen en lichtjes opschuren met fijn schuurpapier) maken
het werkje helemaal af. Doordat je karton gebruikt komen de cijfers meteen in reliëf op
de wijzerplaat te liggen.
Ik heb er nog over zitten denken om een wat uitbundiger cijfertype te gebruiken, maar het
was de eerste keer dus heb ik het bewust eenvoudig gehouden. Getallen met veel
tierelantijntjes en friemels zijn vreselijk moeilijk uit karton te halen. Een andere
mogelijkheid is figuurzagen uit een dunne plaat metaal (koper bijvoorbeeld, dat is niet al
te hard), maar dat bewaar ik voor een volgend project.
Richard Keijzer 17 maart 2006 |
 De naam is Richard Keijzer en ik ben iets meer dan 50 jaar geleden
geboren in de Deijsselhofkliniek (vlak achter de Apollolaan). Daar zit nu een instituut
waar je spataderen kunt laten weghalen, maar toen was het gewoon een kraamkliniek.
Wij woonden op het Therèse Schwartzeplein, met aan twee kanten een rijtje Amsterdamse
School huizen. Op de foto, die is gemaakt in 1960 sta ik met mijn overbuurmeisje (naam
weet ik niet meer) voor die huizenrij.
De belangstelling voor de Amsterdamse School is
aangewakkerd door een tentoonstelling in het Stedelijk, ergens in de jaren zeventig. Ook
mijn schoonvader, die nu gepensioneerd architect is, is een zeer stimulerende factor. We
hoeven maar bij elkaar te zitten of voordat je het weet gaat het gesprek over bouwen,
bouwkunst, architecten, bakstenen en noem maar op (soms tot ergernis van vrouwlief en
schoonmoeder).
Van beroep ben ik journalist bij Automatisering Gids, een
weekblad over ICT. Vandaar ook mijn belangstelling voor computers en internet.
Al surfend kwam ik terecht op de site van Paul en Jos, en
was meteen verkocht. Op een van de pagina's zag ik een tekstje staan in een
Jugendstil-letter (de Böcklin) en vroeg me toen af hoe die tekst er uit zou zijn in een
lettertype uit de Amsterdamse School. Die letters bleken nauwelijks te bestaan, en toen
besloot ik zelf maar wat te gaan maken. Een catalogus van een tentoonstelling over het
werk van Fré Cohen, uitgave Stadsdrukkerij Amsterdam, bracht me op het idee voor een
lettertype dat ik de naam MOKUM OORKONDE heb gegeven. Van origine was dit de letter op de
oorkonde die werd uitgereikt samen met de eere-medaille van de stad Amsterdam. Met dat
letterbeeld als uitgangspunt is een vrijwel compleet alfabet ontstaan.
|
Vergroot
Vergroot
Deze foto laat zien hoe ik er
tegenwoordig uitzie. De foto is gemaakt terwijl ik voor de schuurdeur sta, je ziet dus nog
allemaal reflecties in het glas. |
|
6 lettertypen
De Amsterdamse School bezit een heel aparte stijl, die ook terug te vinden is in de
belettering van de gebouwen. Dat kan in steen zijn (de beeldhouwwerken in en op het
Scheepvaarthuis), in hout (uitgebeitelde huisnummers in de eiken kozijnen van de voordeur
aan de Vrijheidslaan) dan wel in metaal (bijvoorbeeld de letters op de felblauwe
brievenbussen van de Gemeente Giro) en natuurlijk in druk, getuige de vele publicaties van
de gemeente Amsterdam uit de jaren twintig en dertig van de 20ste eeuw. De ontwerpers
lieten hun fantasie de vrije loop en meestal werden alleen die letters getekend die voor
een bepaald doel nodig waren.
Op basis van bestaand materiaal heb ik een paar lettertypes
bedacht, die ik de hoofdnaam Mokum heb gegeven, het Hebreeuwse woord voor stad en tevens
een aanduiding voor Amsterdam. Mokum is de tegenhanger van de Medien, het platteland om de
stad heen. De ontwerpen zijn gemaakt vanuit een beperkte hoeveelheid letters, wat soms
best spannend was, want hoe had de oorspronkelijke ontwerper het in zijn of haar hoofd? Ik
heb mijn fantasie de vrije loop gelaten, met dank aan mijn collega Ivar van Bekkum.
Het resultaat is beschikbaar in de vorm van True Type Fonts (TTF), die gedownload kunnen
worden. Ga
verder >>
Groeten van Richard.
Richard Keijzer 6 januari
2005
'Genealogie
Keijzer'
Breng ook eens een bezoekje
aan mij genealogiewebsite. Voor
de vormgeving van deze website heb ik me laten inspireren door de Amsterdamse School, een
zeer kenmerkende bouwstijl uit het begin van de 20ste eeuw. Het zwaartepunt ligt, zoals de
naam al aangeeft in Amsterdam, maar de stijl komt ook elders voor in Groningen
bijvoorbeeld. Het bleek dat lettertypes in deze stijl bijna niet te vinden waren, dus heb
ik zelf maar iets ontworpen, waarvan op deze pagina al een voorproefje te zien is. http://home.tiscali.nl/r_keijzer/
e-mail: R.Keijzer@sdu.nl
Ter nagedachtenis aan de bewoners van het
Therèse Schwartzeplein 16/1
Gegevensbron: www.joodsmonument.nl
|
Terug naar de vorige pagina << |
