Amsterdamse School huisnummer . . . .

Terug naar de vorige pagina <<

 


Hans Illy - december 2010

In 1903 werd de Beurs van Berlage voltooid. Door velen gezien als de gangmaker van de befaamde Amsterdamse School. Toch waren het Berlages tijdgenoten/leerlingen – zoals J.M. van der Mey, M. de Klerk, E. Cuypers, H.Th. Wijdeveld, C. Kruyswijk en G.van Arkel – die de Amsterdamse Schoolstijl vorm gaven. Zij creëerden het karakteristieke speelse element van het hedendaagse Amsterdam Zuid.

Maar van hen kwamen niet alleen de bouwkundige versieringen zoals wij die nu kennen. Zij waren ook ludiek bezig met typografie. Zo ontstond in 1918 het maandblad Wendingen (‘’voor sieren en bouwen’’) waarin ethische aspecten van de architectuur werden belicht.


Vrijheidslaan

Huisnummers vertonen in hun uitvoering ook typische kenmerken van de Amsterdamse School, vergelijkbaar met de typografie in Wendingen. Bij de latere gebouwen van de Amsterdamse School is het één van die kleine details waarin de architecten hun ongebreidelde fantasie hebben uitgeleefd.

Zetkast
De overvloedige versieringen én de letters en cijfers werden opgebouwd uit hetzelfde eenvoudige zetkastmateriaal, voornamelijk lijnen. Hierdoor ontstond een hechte eenheid tussen tekst en versieringen, maar de leesbaarheid werd er bepaald niet door bevorderd. De Amsterdamse school is een stijl die je in van alles terugvindt: gebouwen, straatmeubilair, lettertypes, meubels en gebruiksvoorwerpen.
Maar dus ook in de belettering van de gebouwen. Dat kan in steen zijn (de beeldhouwwerken in en op het Scheepvaarthuis), in hout (uitgebeitelde huisnummers in de kozijnen van de voordeuren in de Vrijheidslaan) dan wel in metaal (zoals de letters op de felblauwe brievenbussen van de toenmalige Gemeente Giro).
En natuurlijk in druk, getuige de vele publicaties van de gemeente Amsterdam uit de jaren twintig en dertig van de 20ste eeuw. De ontwerpers lieten hun fantasie de vrije loop en meestal werden alleen die letters getekend die voor een bepaald doel nodig waren.


Waverstraat

Ondanks alle kritiek over de leesbaarheid verbreidde de zogenaamde ‘lijnenrichting’ (ook wel ‘nieuwe richting’ genoemd) zich zeer snel en werd met name in Amsterdam een ware mode. Ze werd gepropageerd op de Amsterdamse Grafische School en Fré Cohen verzorgde bij de Stadsdrukkerij een groot deel van het gemeentedrukwerk in deze stijl.


B.Roeloffstraat

Harmoniehof

J.M. Coenenstraat

Ruysdaelstraat

Gabriel Metsustraat

Is het dan niet verbazingwekkend, dat de bloei van de Amsterdamse School in feite toch maar kortstondig is geweest en dat al vóór 1930 het elan afneemt? Het einde wordt onder meer bepaald door de zware crisis van 1930.
Mocht u de vrijheid hebben zelf te kunnen beslissen over het uiterlijk van uw huisnummer, dan vindt u op internet tal van bedrijven die zich hierin specialiseren. Zie bijdrage van Richard Keijzer >>
Mijn voorkeur gaat uit naar de Bartholomeus Roeloffstraat.

Hans Illy - december 2010
E-mail: piep@planet.nl
Eerder gepubliceerd in de Wijkkrant Vondelpark- Concertgebouwbuurt

Terug naar de vorige pagina <<