ROOKGORDIJN
Over de legerdump bij het Scheldeplein

Op weg naar het museum Foam op de Keizersgracht liep ik met vrienden van buiten de stad laatst over het Waterlooplein. Het gesprek kwam op de oorlog 40-45 en op een gegeven ogenblik vroegen zij wat er na de bevrijding met de Duitsers was gebeurd. Liepen die na de bevrijding nog op straat, werden ze opgesloten? Ik had er geen antwoord op. Neem eigenlijk aan dat ze door de Canadezen als krijgsgevangenen zijn afgevoerd naar Duitsland. Vreemd eigenlijk dat dit zo volledig in m’n geheugen is gewist. Terwijl ik nog wel precies weet wat er met het Duitse oorlogsmateriaal is gebeurd.
Waarschijnlijk hadden de Canadezen daar niet zo gauw een bestemming voor en daarom werd het in Amsterdam een paar weken na de bevrijding op een aantal plaatsen aan de rand van de stad opgeslagen. Ondermeer op de plaats waar nu de RAI staat bij de Scheldestraat en het Europaplein.
Het was natuurlijk een hele verrassing toen dat stuk land plotseling werd volgereden met allerlei legerwagens die in eindeloze rijen achter elkaar werden opgesteld. Er was zelfs een kleine tank bij.
Deze dump werd in korte tijd een ontmoetingspunt voor de hele buurt en mensen van daarbuiten. Niet vanwege de gezelligheid maar om een stukje oorlogsbuit te veroveren. Te stelen dus en jong en oud gaf zich daar met grote vasthoudendheid aan over. Vooral gereedschap was gewild maar ook oude helmen, pionierscheppen, bajonetten, gasmaskers, hele geweren, patronen, autobanden, tassen, jassen waren gewilde artikelen. Er werd verteld dat er zelfs hele vrachtwagens zijn weggereden.
Een van de jongens uit mijn klas - de zesde van de Meerhuizenschool - bezat een ware verzameling van allerlei wapentuig waaronder een geweer. Geen sterk jongensverhaal want toen ik een keer bij hem thuis was demonstreerde hij me de werking. Als ik wilde kon hij er ook wel een voor mij ‘versieren’. Dat aanbod heb ik toen maar afgeslagen. Ik denk niet dat mijn moeder het goedgevonden zou hebben als ik met zoiets was thuisgekomen maar zijn ouders hadden er kennelijk geen probleem mee.
In naam werd de dump bewaakt door een groepje Canadese soldaten dat ingekwartierd was in de Sieberggarage maar dat toezicht stelde niet veel voor. Onze bevrijders hielden zich ook liever bezig met het vrouwelijke schoon uit de buurt.
 
Een absoluut hoogtepunt in die eerste maanden maakte ik mee toen ik er met nog wat jongens in slaagde om onbruikbare rookgascilinders tot leven te brengen. Die dingen leken nog het meest op grote brandblussers en dienden om er rookgordijnen mee te maken.
We hadden al een paar keer geprobeerd om er eentje tot ontbranding te brengen maar zonder succes tot we op een woensdagmiddag op het idee kwamen om het wat grootschaliger aan te pakken.
Van allerlei brandbare spullen hadden we eerst een vuurtje gestookt en toen dat eenmaal goed aan de gang was legden we er zo'n rookcilinder op met de opening in het vuur. Na een minuut of vijf begon het ding zowaar wat rook te produceren en enthousiast maakten we het vuur nog groter zodat we er nog een aantal op konden leggen.
Het succes overtrof al onze verwachtingen. Het beetje rook werd een boel rook en na nog een minuut of vijf braakten alle rookcilinders dikke wolken rook uit.
Er stond een heel licht windje die dag en die stuurde de rook eerst het Scheldeplein op en daarna de Scheldestraat in. En niet zo maar een beetje nevel, nee, je kon echt geen hand voor ogen zien.
Wij uit de bol natuurlijk. Maar paniek bij de bewoners en de winkeliers in de Scheldestraat.
En de nodige ergernis bij de soldaatjes uit Canada, die opdracht hadden om al dat materiaal te bewaken. Uiteindelijk moest de brandweer er bij komen om het vuurtje met de rookbommen te lokaliseren en vervolgens te blussen maar het succes van onze missie kon natuurlijk niet meer kapot.
Op een gegeven ogenblik waren de Canadezen al het gedoe rond en op de dump waarschijnlijk zat en werd er een hek van prikkeldraad omheen gezet maar dat hield het stelen nauwelijks tegen.
Een tweede rookgordijn zat er echter niet meer in maar dat hoefde ook niet want de bevrijdingsfeesten kwamen eraan. En ook de kermis op het terrein naast de oude RAI die voor andere afleiding zorgde.
Maar wel een heel mooi rookgordijn.

Ruud Jansen, 7 april 2006 - e-mail: ruudenlia@wanadoo.nl

<< index Ruud Jansen

Terug naar de vorige pagina <<