Stadsidioom . . . .

Terug naar de vorige pagina <<

 

 

STADSIDIOOM
door Hans Illy

Kom’u uit Amsterdam ?

Een stadgenoot kun je dadelijk herkennen aan de manier waarop hij of zij de naam van een straat of laan uitspreekt. Dan gaat het met name over de gebruikte klemtoon.

Een echte Hagenaar spreekt van de Van Alkemadelaan, maar over de Beeklaan.
Een Rotterdammer zal nooit spreken over de Coolsingel (wat logisch zou zijn) maar over de Coolsingel. Maar wél over de Westersingel. En over de Hoogstraat.
Iemand die vraagt naar de Hoogstraat, wat voor de hand ligt, valt in Rotterdam onmiddellijk door de mand. ‘’Weer zo’n verdwaalde provinciaal, waarschijnlijk uit 020.’’

In Amsterdam zijn we trouwens geen haar beter.
Waarom de klemtoon bij Damrak op de eerste lettergreep valt en bij Rokin op de tweede, is onduidelijk. Iemand die het heeft over het Rokin, hoort hier duidelijk niet thuis.
Maar er zijn meer vreemde klemtonen: Amstelstraat versus Amsteldijk.
Waterlooplein, maar Valeriusplein.
Weesperstraat en Herenstraat.
Herengracht en Rozengracht.
Merkwaardigerwijs spreken wij wel van de Vijzelstraat, maar ook van de Vijzelgracht. Scheelt 1 halte!

En dan de Stadhouderskade versus de Hobbemakade. Hoort u het verschil ?
Als iemand het heeft over de Hobbemakade, is die óf niet goed wijs, óf komt niet uit Amsterdam. (hetgeen voor sommigen trouwens min of meer op hetzelfde neerkomt).
Wij adviseren de gemeente als volgt duidelijkheid te verschaffen:

En de borden af en toe schoonmaken!
Wij nodigen de lezers graag uit met nog meer voorbeelden te komen.

Hans Illy - maart 2011
E-mail: piep@planet.nl
Eerder gepubliceerd in de Wijkkrant Vondelpark- Concertgebouwbuurt.


REACTIE:

Sinds jaren getrouwd met een Amsterdamse val ik als geboren Brabander van tijd tot tijd nog steeds door de mand wanneer het gaat over de uitspraak van, meer specifiek het leggen van de juiste klemtoon op Amsterdamse straatnamen.
De keuze van de Amsterdammer voor de plaats van de klemtoon is niet invoelbaar omdat iedere logica zoek lijkt.
Ik geef 2 rijtjes straatnamen ter illustratie, waarbij ik een afwijkende klemtoon aangeef door het beklemtoonde woorddeel met hoofdletters te typen:
PrinsenGRACHT - Rijnstraat
KalfjesLAAN - Van Wou(straat)
RaamPLEIN - Ferdinand Bol(straat)
AmstelveenseWEG - AMsterdamsestraatweg (in Utrecht)
ZeeDIJK - ZEEdijk (o.a. in Utrecht)
UtrechtseSTRAAT.

Het merendeel van de straatnamen krijgt van de Amsterdammer eenzelfde accent als van de "normale"NL-ander.

Wie kent nog meer voorbeelden?
Jos Eijkman

omhoog

Terug naar de vorige pagina <<