Ook van deze auteur zijn/is:
266 - Bevrijding
Wanneer komt bevrijding? Na wat je voelt als een beperking van jezelf, in welke vorm dan ook. Na ziekte bijvoorbeeld. Ook als je je minderwaardig behandeld voelt, als je individuele vrijheid je ontnomen was; als je geknecht en onderdrukt was en als zelfs je huis geen veilige plek meer was.
Bevrijding heeft voor ieder mens een andere betekenis. Bevrijding is soms een gevoel, dat heel snel verdwijnt.
DE bevrijding heeft in Nederland een speciale betekenis.
DE bevrijding markeert het einde van de onderdrukking door de Duitsers.
Een periode waarin veel geweld tegen ons werd gebruikt om ons klein en machteloos te maken en te houden. Een periode waarin je bang werd van de schreeuwend-zingende WA-ers in het zwart, of van de optochten van de Jeugdstorm met hun blèrende marsmuziek en tromgeroffel.
Een tijd dat je in je bed lag te trillen als er ’s nachts werd aangebeld door de Amsterdamse politie voor een huiszoeking naar onderduikers en andersdenkenden.
Een tijd waarin je op weg naar school een paar straten verder controle door politie en Duitsers en soms door burgers, zag en die van de mensen van alles afpakten, fietsen, persoonsbewijzen, je uit angst een andere route koos.
Een tijd dat aan de Weesperzijde vrachtboten werden gevuld met huisraad en andere eigendommen van weggevoerde Joden, die als Liebesgaben naar Duitsland werden gevaren.
Angst als het afweergeschut bulderde en de granaatscherven als regen naar beneden kwamen. Angst als de Groene politie de straat afzette om Joodse gezinnen uit hun huis te sleuren.
Angst voor honger omdat er geen eten was.
Bang als je in januari 1945 alleen met je moeder op een stil zandpad tussen de akkers op de Veluwe loopt en Duitse soldaten tegen komt; en Nederlandse mannen in versleten kleding, die uit Duitsland gevlucht waren, en zeiden: “wij komen uit het paradijs!” En als een V1 hoort met gierend gebrul en hem laag door de wolken ziet gaan, waar gaat dat monster naar toe?
Bang als je in de Spoorstraat loopt en je komt een groep mannen tegen, afgezakte broeken, bleek, geëscorteerd door Duitse SS-soldaten met geweer in de aanslag, je mocht niet kijken, op weg naar hun fusillade.
Angst als het dorp waar je verbleef om de honger te ontlopen door de bevrijders beschoten wordt, op een plek waar je toevallig een half uur eerder hebt gelopen.
En dan staat 16 april 1945 ’s avonds om half acht een TANK met een ijsbeer erop geschilderd in de Dorpsstraat, onwezenlijk gevoel, vrij?
Die ene tank?
Komen de Duitsers niet terug?
De volgende ochtend staat de straat vol met legervoertuigen en er lopen soldaten in vreemde khakikleurige uniformen, niet meer dat vieze Duitse groen. Nog even spanning, er liggen twee Duitsers verborgen in een greppel achter de heg aan de overkant, zij worden overmeesterd en toen was het afgelopen.
De Canadezen hebben grote blikken biscuits, ham, vlees, eierpoeder, theepoeder. Ik keek mijn ogen uit. Zo was mijn bevrijding.
Twee maanden later in juni kon ik pas naar huis in Amsterdam. En meteen de volgende dag naar school. De HBS was tijdelijk ondergebracht in het gebouw van het Hervormd Lyceum, in de Bachstraat. In de klas waren we met een stuk of acht, uit alle leerjaren; en de aardige leraar vroeg waar ik was geweest, gaf me als commentaar “daar had je beter kunnen blijven!
Was dat bevrijding?
16 april 2013 - Chris Moll
Reacties
Louis