SPORT EN SPELEN: Gymnastiek Vereniging Amsterdam-Zuid

INLEIDING
Onlangs ontvingen wij van Dhr. M. Metselaar een map met oud fotomateriaal, programmaboekjes en krantenknipsels. Al snel werd duidelijk dat het hier ging om documenten van de Gymnastiek Vereniging Amsterdam-Zuid en de Speeltuin Vereniging Amsterdam-Zuid. De vele unieke foto's zijn soms voorzien van de naam Slothouwer. Wij vermoeden dan ook dat hij de eigenaar is geweest van deze documenten. In dit artikel geven wij u een beeld van beide verenigingen en tonen u een aantal unieke foto's en documenten uit de periode 1924-1970. 
Geheugen van Plan Zuid zorgt dat het documentatie-materiaal zal worden teruggegeven aan beide verenigingen zodat het aan hun archieven kan worden toegevoegd.    

GVAZ & SVAZ
De Gymnastiek Vereniging Amsterdam-Zuid (opgericht 5 maart 1924) en de Speetuin Vereniging Amsterdam-Zuid (opgericht 1 juni 1921) zijn een begrip in de Amsterdamse Rivierenbuurt. Beide verenigingen zijn nog steeds actief.

 

DE OPRICHTING VAN GVAZ DOOR PIET SLOTHOUWER
De 17-jarige Piet Slothouwer (010107 - 250376) begon op 5 maart 1924 met een groepje sporters een gymnastiekvereniging bij de speeltuinvereniging in de Gaaspstraat, Amsterdam. Slothouwer is volgens de statuten de officiele oprichter geweest van Gymnastiek Vereniging Amsterdam Zuid. De vereniging maakte reisjes naar Duitsland en België om deel te nemen aan toernooien.

Piet Slothouwer en zijn eega Maria (Rietje) Slothouwer - De Hoogd woonden aan de Rijksstraatweg 63 in Duivendrecht.

Naast zijn verdiensten aan de gymnastiekvereniging was hij tijdens de oorlog actief in het verzet en boden hij en zijn vrouw hulp aan onderduikers in Duivendrecht. Over dit onderwerp zullen we hier niet verder ingaan.
Een relaas van onderzoek hierover uitgevoerd door Ton de Zwart kunt u hier downloaden >>  (PDF)

Door avondstudie behaalde Piet Slothouwer de aktes M.O. A en B lichamelijke oefening. Piet was actief in de sport en werd leraar gymnastiek. Later werd hij consulent lichamelijke oefening bij de Rijksinspectie voor het lager onderwijs rayon Amsterdam en daarna Rijksinspecteur. 
Hij werd in 1966 Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, vanwege bijzondere verdiensten. Genoemd worden zijn inzet voor het vak Lichamelijke opvoeding in het Basisonderwijs en zijn inzet voor de gymnastiekvereniging.

Op 25 augustus 1970 ontving Slothouwer de eremedaille in zilver van de Gemeente Ouder-Amstel, wegens grote verdiensten. 

Piet is op 25 maart 1976 overleden, op de leeftijd van 69 jaar, en begraven in het familiegraf op Zorgvlied.

Eva van der Laan heeft het voorzitterschap van de vereniging overgenomen en is voorzitter tot op de dag van vandaag. De vereniging heeft een “Slothouwertrofee” in het leven geroepen, die jaarlijks wordt uitgereikt aan iemand die zich speciaal heeft ingezet voor de vereniging. 

SPEELTUIN VERENIGING AMSTERDAM-ZUID
De SVAZ is opgericht op 1 juni 1921 door Henk Lucassen en Tjerk Klaren. Beiden waren in dienst van de Zuider Gasfabriek en woonden in het bouwblok Tromp, de latere Tompenburgstraat. In 1923 stelde de gemeente een terrein beschikbaar nabij de Trompenburgstraat voor de inrichting van de speeltuin. Een gebruikte directiekeet, die dienst ging doen als verenigingsgebouw, werd op 20 oktober 1923 officieel geopend door de wethouder van onderwijs Polak. 
Lees hier meer over deze geschiedenis >> 

DE AFBEELDINGEN
We laten u hier de meest sprekende foto's en afbeeldingen zien die ook voor Plan Zuid een historische waarde hebben en niet eerder gepubliceerd zijn.

Om inzicht te krijgen van de toenmalige locatie van de Speeltuin Vereniging Amsterdam, hierboven een detail van de stadskaart van Amsterdam uit 1926. 

1923 svazblad no 3web

Cover van het verenigingsblad van de Speeltuinvereniging Amsterdam Zuid jaargang 1, no. 3 van juli 1924

Deze afbeelding kan worden toegegeschreven aan het jaartal 1924. Een gymnastiekuitvoering van GVAZ op het terrein van SVAZ. De puntdaken zijn van de Nederlandsche Automobiel en vliegtuigfabriek "Trompenburg" waar onder anderen de Spyker gebouwd werd. Daar boven uit steekt de, in 1888 gebouwde en in 1928 gesloopte, watertoren aan de Amsteldijk. Rechts op de foto staat een heistelling die bezig is met de funderingen te leggen voor de woningen van Plan Zuid. Links op de foto is de bebouwing van de Kromme Mijdrechtstraat te zien.

Ook een prille foto van de meisjes van GVAZ op het terrein van de SVAZ. Op de achtergrond een van de schoorstenen van het industrieterrein aan de overzijde van de Amstel. Rechts een gedeelte van de bouwkeet die dienst deed als verenigingsgebouw van SVAZ.

Een uitvoering van waarschijnlijk GVAZ omstreeks 1924 op het terrein van de SVAZ. Hier zien we op de achtergrond de gashouder van de Zuider gasbriek en de watertoren aan de overzijde van de Amstel. Links is de toegang naar de huidige Trompenburgstraat. Van enige bebouwing van Plan Zuid aan die zijde is nog geen sprake.

 

U ziet een foto die gemaakt is op het terrein van de Speeltuin Vereniging Amsterdam Zuid van de meisjes van GVZA. Op de achtergrond de in aanbouw zijnde panden van Lekstraat 40-42. Deze foto is gemaakt begin september 1924 (het jaar van de oprichting GVAZ). Op de achterzijde van de foto staan de namen van de meisjes.

Tekst: STAAND V.L.N.R.: L. Peters, A. Roaris, S. Hoogland, R. Soester, T. Roaris, L. de Lange, M. Hoogland, T. de Vos. ZITTEND: R. Bos, A. Donk, Truida de Wit, A. Zwerver, Annie Eerenveld, N. Hardeveld.

1924 RAIWEB

Optreden van GVAZ in het (oude) RAI gebouw aan de Ferdinand Bolstraat op 22 juni 1924.

1924 RAI ACHTERWEB

De beschreven achterzijde van voorgaande foto.

1924-7web

Gymnastiekuitvoering op het terrein van SVAZ net op de achtergrond een groot decor met de letters SVAZ - omstr. 1924.

1925-1web

"Oefenen op het oude speeltuinterrein - maart 1925" luidt de tekst op de achterzijde van deze foto.

1925-1achterweb

De beschreven achterzijde vorige foto laat aan duidelijkheid niets te wensen over.

1929 juni 9 Turndemonstratieweb

Affice voor de turndemonstratie op zondag 9 juni 1929. Of de hier onder geplaatste foto's betrekking hebben is aan te nemen. 

1924-8web 

Meisjes maken een rondedans tijdens een gymnastiekuitvoering om een podium met daarop de (GVAZ?)vlag. De huizen op de achtergrond zijn van de Lekstraat. Rechts staat het oude verenigingsgebouw van SVAZ - omstreeks 1929.

1924-9web

Gymnastiekuitvoering door meisjes van GVAZ. De huizen op de achtergrond zijn van de Lekstraat. Rechts staat het oude verenigingsgebouw van SVAZ - omstreeks 1929.

1924-11web

Gymnastiekuitvoering door meisjes van GVAZ. De huizen op de achtergrond zijn van de Lekstraat. Rechts straat het oude verenigingsgebouw van SVAZ - omstreeks 1929. 

 1924-10web

Leden van GVAZ brengen de oude Olympische groet aan het publiek op de tribune. Op de achtergrond de huizen van de Lekstraat. Aan de vele radio antennes te zien is deze foto gemaakt aan het einde van de jaren twintig. 

1924-6web

Gymnastiekuitvoering GVAZ op het terrein van SVAZ met op de achtergrond de nieuwbouw van de Gaaspstraat - omstr. 1929.

1930-1WEB

Gymnastiekuitvoering bij de speeltuinvereniging. Links het oude verenigingsgebouwtje van SVAZ. De huizen op de achtergrond zijn van de Gaaspstraat. 

1931-1web

Oefening aan de ringen op het ateletiekterrein aan het Olympiaplein - 1931.

1931-1webachter

Op de achterzijde van bovenstaande foto is geschreven: "Een garnaal zonder pootjes - De Dislok aan de ringen - 1931"

1933 - GVAZweb

Programma voor de gymnastiekuitvoering GVAZ op zondag 26 februari 1933 in Gebouw Bellevue aan de Leidsekade te Amsterdam.

1930-2WEB

Groepsfoto van de leden GVAZ? bij de ingang van het speeltuinterrein van SVAZ. Links het oude verenigingsgebouw daarachter de Gaaspstraat - datum onbekend 

1930-4web

1930-5web

Even poseren voor de fotograaf op het sportterrein van het Olympiaplein. Links de villa's van de Apollolaan. Op de achtergrond de woningblokken van het Olypiamplein en de Titiaanstraat - datum onbekend. 

 390705 bestuur GVAZ De Kroonweb

390705 bestuur GVAZ De Kroon achterweb

Het bestuur van GVAZ viert het 3e lustrum met een diner in reaturant De Kroon aan het Rembrandtplein te Amsterdam op 7 mei 1939. Piet Slothouwer zit 3de van links op de voorste rij met rechts naast hem zijn vrouw Rietje. 

1955 juli aug GVAZweb

Cover van het maandblad "GVAZ Nieuws" van juli/augustus 1955. Op de foto is te zien hoe de leden over de Berlagebrug marcheren.


Het speeltuinterrein aan de Gaaspstraat kent ook een donkere periode toen er in de Tweede Oorlog een markt alleen toegankelijk voor Joden was gevestigd. Lees ook >> 

1960 gvaz nieuwsweb

Cover van het maandblad "GVAZ Nieuws" van 1960. Op de foto is te zien dat de wisselprijs door de heer Lintjes wordt overhandigd aan Elly Wisse. 

1963 oktober GVAZ nieuwsweb 

Cover van het maandblad "GVAZ Nieuws" oktober 1963.

1968 raiweb2

 

1968 raiweb1

1968 raiweb3

De 4 bovenstaande afbeeldingen zijn gemaakt in het oude RAI gebouw aan de Ferdinad Bolstraat. Vermoedelijk tweede helft zestiger jaren.

1968namenweb

Enkele namen van prijswinnaars vermeld in GVAZ nieuws van maart 1968.

 

Geraadpleegde bron:
"Slothouwer: stilzwijgend en vastberaden" door Ton de Zwart

Downloads:
"Slothouwer: stilzwijgend en vastberaden" door Ton de Zwart >>
Speciale jubileumuitgave van Buurt en Speeltuinvereniging Amsterdam Zuid - 2011. Met hierin interviews van oud-leden >>

 

 

You have no rights to post comments